پنج افسانه درباره جنگ روسیه علیه غلات اوکراین و عرضه جهانی غذا

افسانه‌های حاوی اطلاعات نادرست روسیه نمی‌توانند این حقایق استوار را پنهان کنند که (۱) تحریم‌ها در مورد غلات روسیه اعمال نشده ‌اند، (۲) غلات اوکراین برای رساندن خوراک کافی به کشورهای کم ‌درآمد حیاتی است، (۳) روسیه نمی‌تواند در زمینه عرضه غلات جایگزین اوکراین شود، (۴) کرملین در مسیری که پیش گرفته است غلات بیشتری از آن چه که پیشنهاد ارائه آن را داده است، نابود خواهد کرد، و (۵) هر روز شمار بیشتری از موشک‌ها و پهپادهای روسی مسیر حیاتی که غلات اوکراین را به بقیه جهان می رساند و قیمت مواد غذایی را ثابت نگه می ‌دارد، هدف قرار می ‌دهند.

“مسکو نبردی را برای ایجاد یک فاجعه‌ جهانی به راه انداخته است: این دیوانه ها به فروپاشی بازار مواد غذایی جهان، بحران قمیت، و اختلال در زنجیره عرضه نیاز دارند. یک نفر در مسکو فکر می کند و امیدوار است که از این راه پول دربیاورند. اینها امیدهای بسیار بسیار خطرناکی هستند.” ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهوری اوکراین، ۲ اوت ۲۰۲۳

روسیه در ۱۷ ژوئیه ۲۰۲۳ به بهانه‌های واهی از ابتکار غلات دریای سیاه (BSGI) خارج شد. این اقدام یک ‌جانبه سبب شد قراردادی که نزدیک به ۳۳ میلیون تن غلات را به بازارهای جهانی صادر ‌کرد و بیش از نیمی از آن غلات و دو سوم گندم، میزان برابر با ۱۸ میلیارد قرص نان را به کشورهای در حال توسعه تحویل داد، متوقف شود. چند روز بعد، قیمت جهانی غلات ۱۷ درصد افزایش یافت، و در همان زمان روسیه از رکورد بی‌سابقه صادرات غلات خود خبر داد. کرملین با افزایش حملات به بندرها و غلات اوکراین، بازار را در شرایطی قرار داد تا بتواند به زیان آسیب‌ پذیرترین قشرهای جهان قیمت های خود را بالا ببرد. در حالی که ابتکار غلات دریای سیاه از ژوئیه ۲۰۲۲ تا ژوئیه ۲۰۲۳ به اجرا گذاشته شده بود، روسیه بارها از اطلاعات نادرست برای بی‌اعتبار کردن این طرح و تهدید به خروج از آن استفاده کرد.

کرملین پس از خروج مسکو از ابتکار غلات دریای سیاه نیز همچنان به تلاش های خود برای تداوم پنج افسانه نادرست، به تحریف داده‌ها، انکار حقایق، و دستکاری در اعداد و ارقام ادامه می‌دهد. اول این که کرملین به دروغ سعی می‌ کند روسیه را قربانی تحریم‌های صادرات کود و غلات جلوه دهد. در واقع، محدودیت‌هایی که روسیه بر صادرات خود وضع کرده و همچنین جنگ غیرقانونی علیه اوکراین مانع ارسال کالاها شده اند. دوم، مسکو به دروغ ادعا می‌ کند که کشورهای کم درآمد از ابتکار غلات دریای سیاه سود نبرده ‌اند، در حالی که حدود ۲۰ میلیون تن از این غلات به کشورهای در حال توسعه اختصاص داده شد. این طرح همچنین با تثبیت قیمت‌های جهانی مواد غذایی و رساندن غلات اوکراین به کشورهایی که بیشتر به آن نیاز داشتند، به برنامه جهانی غذای سازمان ملل متحد (WFP) کمک کرد. سوم، کرملین با انتشار ادعاهای فریبکارانه تلاش می ‌کند اهمیت غلات اوکراین برای عرضه جهانی غذا را اندک جلوه دهد، در حالی که همزمان برای از بین بردن توانایی اوکراین در صادرات غلات – غلاتی که می‌تواند میلیون‌ها نفر را در سراسر جهان تغذیه کند – فعالانه تلاش می‌ کند. چهارم، مسکو تلاش می ‌کند که خودش را به عنوان یک نیکوکار بزرگ و ضامن امنیت غذایی جهانی نشان دهد، اما حقیقت این است که روسیه با وجود میزان برداشت بی ‌سابقه محصولات، فقط در رتبه سی و چهارمین اهدا کننده کمک به برنامه جهانی غذا قرار دارد. پنجم، در حالی که کرملین به دروغ ادعا می‌ کند که مسیر امنیتی ابتکار غلات دریای سیاه پوششی برای فعالیت‌های نظامی اوکراین است، حملات تشدیدشده روسیه به زیرساخت‌های غیرنظامی بندری در اوکراین که به گفته دولت این کشور تاکنون ۲۲۰ هزار تن غلات را نابود کرده است، نشان‌دهنده انگیزه واقعی کرملین یعنی قطع یک راه نجات اقتصادی حیاتی برای اوکراین است.

تحریف داده‌ها و ارائه آمار گمراه‌ کننده توسط کرملین نمی ‌تواند حقایق را پنهان کند. فدراسیون روسیه جنگی بدون دلیل، فاقد توجیه، و غیرقانونی را علیه اوکراین به راه انداخت. کرملین همچنان به مسدود کردن بندرهای اوکراین و به خطر انداختن کشتی‌ های باربری حاوی مواد غذایی ادامه می ‌دهد و همزمان حملات موشکی روسیه سیلوهای غلات اوکراین و مراکز ترابری آن را ویران می‌ کند. خروج مسکو از ابتکار غلات دریای سیاه قیمت غلات روسیه را افزایش می‌ دهد و خزانه جنگ کرملین را به هزینه آسیب‌پذیرترین قشرهای جهان پر می ‌کند. روسیه با حذف رقیب اصلی خود از افزایش قیمت مواد غذایی و برداشت بی‌سابقه محصولات خود سود خواهد برد و باعث خواهد شد که جهان نقش حیاتی اوکراین در تأمین غذای نیازمندترین مردم جهان را فراموش کند. در حقیقت، تنها متجاوز روسیه است و تلاش می ‌کند جریان حیاتی غلات و رساندن آن به نیازمندترین مردم جهان را مسدود کند.

جنگ بدون دلیل و توجیه‌ناپذیر کرملین علیه اوکراین به اقتصاد اوکراین به شدت آسیب رسانده و ناامنی غذایی جهانی را به ویژه در کشورهای در حال توسعه تشدید کرده است. اوکراین برای مدتی طولانی “سبد نان اروپا” بوده و میلیون‌ ها نفر را در سراسر جهان تغذیه کرده است. این کشور در سال ۲۰۲۱ بزرگترین تأمین‌کننده غلات ده‌ ها کشور در آفریقا و خاورمیانه بود. از زمان تهاجم تمام‌ عیار روسیه در  فوریه ۲۰۲۲، روسیه مسیرهای تجاری اوکراین از طریق دریای سیاه را مسدود کرده، در زمین ‌های کشاورزی اوکراین مین‌ کار گذاشته، محصولات را به آتش کشیده، ذخایر مواد غذایی اوکراین را از بین برده، کمبود نیروی کار ایجاد کرده، و کشتی ها و بندرهای کشتیرانی تجاری را مورد حمله قرار داده است. روسیه همچنین غلات اوکراین را به نفع خود می‌دزدد. بنا بر گزارش سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد، جنگ کرملین علیه اوکراین “تولید و تجارت کشاورزی در منطقه دریای سیاه را مختل کرد و باعث اوج گرفتن بی‌سابقه قیمت‌های بین‌المللی مواد غذایی در نیمه اول سال ۲۰۲۲ شد.”

ابتکار غلات دریای سیاه (BSGI) در ژوئیه سال ۲۰۲۲ با میانجیگری سازمان ملل متحد و ترکیه به نتیجه رسید. هدف این توافقنامه امکان ‌پذیر ساختن “کشتیرانی ایمن برای صادرات غلات و مواد غذایی و کودهای مرتبط با آن” از بندرهای اوکراین و حصول اطمینان از رسیدن مواد غذایی و کود به بازارهای تجاری جهانی بود. دستیابی به این توافقنامه توسط ترکیه و سازمان ملل یک دستاورد بزرگ در عرصه دیپلماسی بود. کی‌یف و (تا ژوئیه ۲۰۲۳) مسکو در ابتکار غلات دریای سیاه که برای کاهش تورم در قیمت‌های جهانی مواد غذایی و رساندن غلات مورد نیاز فوری به مردم در سراسر جهان حیاتی بود، مشارکت کردند.

در حالی که ابتکار غلات دریای سیاه از ژوئیه ۲۰۲۲ تا ژوئیه ۲۰۲۳ جریان داشت، روسیه بارها از اطلاعات نادرست و بهانه ‌های دروغین در تلاش برای بی‌اعتبار کردن این توافق و تهدید به خروج از آن استفاده کرد. همانطور که مرکز تعامل جهانی قبلاً در بولتن ماه می ۲۰۲۳ خود با عنوان روسیه باید حملات خود به امنیت غذایی را متوقف کند توضیح داده بود، کرملین به کرات امنیت غذایی جهانی را به عنوان سلاح به کار برده و در شرایطی که قصد داشت از بحران غذایی تشدیدشده در نتیجه تهاجم تمام‌عیار خود سود ببرد، دروغ ‌پردازی کرده است. پس از خروج روسیه از ابتکار غلات دریای سیاه ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه و اکوسیستم تبلیغاتی و اطلاعات نادرست کرملین بار دیگر به روایت‌های نادرست قدیمی متوسل شدند و همزمان روایت ‌های پیش پا افتاده جدیدی را مطرح کردند. این امر در ژوئیه ۲۰۲۳ در اجلاس سران روسیه و آفریقا در سن پترزبورگ به طور برجسته به نمایش درآمد.

مسکو مدام روایتی نادرست را منتشر می‌کند و آن این است که تحریم‌هایی که به دلیل جنگ انتخابی غیرقانونی روسیه علیه اوکراین بر روسیه اعمال شده، از صادرات مواد غذایی و کود روسیه، از جمله تحت ابتکار غلات دریای سیاه ممانعت کرده است. مقامات روسیه و رسانه‌هایی که با بودجه دولت روسیه فعالیت می کنند مرتباً ادعاهایی دروغین مبنی بر این که تحریم‌های ایالات متحده و اتحادیه اروپا علیه روسیه “همه راه ‌ها” را بر ترابری غلات و کود روسیه “بسته است” بازنشر می‌دهند. پوتین در آستانه اجلاس سران روسیه و آفریقا در ژوئیه ۲۰۲۳ باری دیگر مدعی شد که “هیچ یک از معافیت‌های مربوط به تحریم غلات و کودهای شیمیایی روسیه اجرا نشده است.” این در حالی است که او به رغم گِلایه از موانع موجود، از این بابت که صادرات غلات روسیه به آفریقا در نیمه نخست سال  ۲۰۲۳ به اندازه کل سال ۲۰۲۲ بوده، بالیده است.

حقیقت این است که آمریکا صادرات مواد غذایی و کود از روسیه را تحریم نکرده است. سازمان ملل متحد با بخش خصوصی و با ایالات متحده، اتحادیه اروپا، و بریتانیا هماهنگ کرده است تا هرگونه نگرانی مطرح شده از سوی روسیه برطرف شود. این کشورها در تحریم‌ های خود دستورالعمل جامعی را برای تشریح استثنائات مربوط به صادرات مواد غذایی و کودهای شیمیایی روسیه صادر کرده‌اند.

واقعیت این است که روسیه خودش را محدود کرده است. روسیه در ماه‌های پس از تهاجم تمام‌‌عیارش به اوکراین و قبل از اجرایی شدن ابتکار غلات دریای سیاه صادراتش را محدود کرد، بازارهای جهانی را دستخوش تغییر قرار داد، و صادرات مواد غذایی از اوکراین را مسدود کرد تا به زیان جمعیت‌های آسیب‌پذیر در سراسر جهان منفعت خود را به حداکثر برساند.

داده‌ها در این زمینه گویا هستند. روسیه تحت ابتکار غلات دریای سیاه صادرات بسیار خوبی داشت. در زمانی که ابتکار غلات دریای سیاه فعال بود، روسیه ۵۶ میلیون تن محصول غله صادر کرد و در این فرآیند ۴۱ میلیارد دلار درآمد داشت. ایالات متحده و متحدانش از تلاش ‌های سازمان ملل متحد برای آوردن غلات اوکراین و روسیه به بازارهای جهانی به منظور کاهش تأثیر جنگ توجیه‌ناپذیر روسیه علیه اوکراین بر عرضه و قیمت جهانی مواد غذایی قویاً پشتیبانی کردند. بنا بر داده‌های سازمان ملل متحد، در نتیجه درآمد روسیه حاصل از صادرات کود در سال ۲۰۲۲ افزایش یافت. میزان فروش گندم روسیه نیز کم‌سابقه بوده است. به گفته کارشناسان و گروه بازرگانی صادرکنندگان غلات روسیه، صادرات گندم این کشور تا دسامبر ۲۰۲۲ “نزدیک به بالاترین رکوردها” رسیده بود. روسیه ۴۵.۵ میلیون تن گندم صادر کرد، میزانی که نسبت به سال قبل از آن ۲۷ درصد افزایش داشت.

روسیه از صادرات محصولات کشاورزی سود بالایی به دست آورد که عمدتاً نتیجه افزایش قیمت جهانی کالاها ناشی از جنگ پوتین بود. پس از خروج روسیه از ابتکار غلات دریای سیاه در ژوئیه ۲۰۲۳، قیمت جهانی غلات ۱۷ درصد افزایش یافت و در این فرایند آسیب‌پذیرترین قشرهای جمعیت جهان را مجازات کرد. پس از خروج روسیه، مسکو از اطلاعات نادرست برای بی‌اعتبار کردن ابتکار غلات دریای سیاه استفاده کرد، در حالی که مقامات بلندپایه کرملین و مبلغ های دولتی آشکار از دولت خواستند که از گرسنگی به عنوان سلاح استفاده کند.

در آستانه خروج روسیه از ابتکار غلات دریای سیاه و در هفته‌های بعد، کرملین داده‌ها را تحریف کرد و روایتی فریبکارانه مبنی بر این که ابتکار غلات دریای سیاه به نفع نیازمندترین کشورها نبوده را منتشر کرد. وزارت امور خارجه روسیه (MFA) در ماه می ۲۰۲۳، یعنی حتی در زمانی که تمدید این قرارداد را تأیید کرد (و البته بعداً از آن خارج شد) به دستکاری در اطلاعات با هدف بی‌اعتبار کردن ابتکار غلات دریای سیاه ادامه داد. وزارت امور خارجه روسیه با زیر سوال بردن “جنبه بشردوستانه” این طرح گفت که کشورهای کمتر توسعه‌یافته از این طرح سودی نمی‌برند، چرا که ظاهراً فقط ۲.۵ درصد از غلات صادراتی را دریافت کرده‌اند. در ۱۷ ژوئیه ۲۰۲۳ رسانه دولتی روسیه با تکرار اظهارات دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین این طرح را “در عمل فسخ‌شده” توصیف کرد. او ادعا کرده بود که “فقیرترین کشورها کمترین میزان غلات را دریافت کرده اند.” رسانه‌های دولتی روسیه در آستانه اجلاس سران روسیه و آفریقا نیز مقاله ۲۴ ژوئیه پوتین را بازنشر دادند. او در این مقاله با بازنشر اطلاعات نادرست در مورد جغرافیای توزیع محموله‌ها تحت ابتکار غلات دریای سیاه به دروغ ایالات متحده و متحدانش را به استفاده از این طرح “صرفاً برای غنی‌ کردن شرکت های بزرگ ایالات متحده و اروپا” در حالی که به کشورهای در حال توسعه محصول اندکی عرضه می‌کنند، متهم کرد. پوتین در سخنرانی ۲۷ ژوئیه خود در روز آغازین اجلاس سران روسیه و آفریقا، داده‌های عمومی ابتکار غلات دریای سیاه را بیش از پیش تحریف کرد و مدعی شد که بیش از ۷۰ درصد محصولات غذایی صادر شده از طریق این طرح به کشورهایی می‌رود که درآمدی بالاتر از حد متوسط دارند، در حالی که “کشورهای کم ‌درآمد مانند اتیوپی، سودان، سومالی و … کمتر از ۳ درصد از کل حجم را دریافت کرده‌اند.”

اما برخلاف ادعای روسیه، ابتکار غلات دریای سیاه با تحویل مستقیم غلات اوکراینی مورد نیاز به کشورهای کم درآمد و با کاهش دادن قیمت مواد غذایی در سطح جهانی به نیازمندان کمک کرده است. هر محموله‌ای که تحت این طرح ارسال شد با عرضه غلات به بازار و کاهش قیمت مواد غذایی برای همه، دشواری‌ها را کاهش داد. قیمت‌های پایین‌تر برنامه جهانی غذای سازمان ملل متحد (WFP) را قادر ساخت تا به نفع کشورهای کم‌درآمد غلات بیشتری خریداری کند. بنا بر گزارش مرکز هماهنگی مشترک ابتکار غلات دریای سیاه سازمان ملل متحد، بیش از هزار کشتی باربری بندرهای اوکراین را ترک کردند و نزدیک به ۳۳ میلیون تن غلات و مواد غذایی را به ۴۵ کشور تحویل دادند. در مجموع ۵۷ درصد از این محموله‌ها به کشورهای در حال توسعه با درآمد کم یا متوسط در آفریقا و آسیا و ۶۵ درصد گندم اوکراین به کشورهای در حال توسعه تحویل داده شد. ۱۹ درصد این غلات به “فقیرترین و کمتر توسعه‌یافته‌ترین کشورها”رسید. اکثر قریب به اتفاق محصولات اوکراینی ارسال شده به ترکیه – سومین دریافت‌کننده بزرگ – پس از پردازش مجدد به عنوان آرد به کشورهای آفریقا و خاورمیانه صادر شد.

دستکاری پوتین در آمار و ارقام همچنین یک واقعیت را به نفع خود او نادیده می‌گیرد. اوکراین تا ژوئیه ۲۰۲۳ بیش از ۸۰ درصد گندم خود را تحت ابتکار غلات دریای سیاه به برنامه جهانی غذا ارائه کرد. این مقدار نسبت به سال ۲۰۲۱ و قبل از تهاجم تمام‌عیار روسیه به اوکراین، ۵۰ درصد افزایش یافته بود. ابتکار غلات دریای سیاه برنامه جهانی غذا را قادر ساخت ۲۹ محموله کشتی، از جمله ۷۲۵ هزار تن گندم اوکراین در قالب کمک‌های غذایی بشردوستانه را به افغانستان، جیبوتی، اتیوپی، کنیا، سومالی، سودان، و یمن منتقل کند. ابتکار غلات دریای سیاه در انجام کار در نظر گرفته شده، یعنی جلوگیری از افزایش چشمگیر قیمت جهانی غلات و در عین حال رساندن غذا به نیازمندترین افراد در سراسر جهان بسیار موفق بود.

روسیه به دروغ ادعا می کند که ابتکار غلات دریای سیاه به کشورهای در حال توسعه کمک نمی‌کند، در حالی که خود روسیه برای کمک به نیازمندترین کشورها کار چندانی انجام نمی‌دهد. چیزی که پوتین در اجلاس سران روسیه و آفریقا در ژوئیه ۲۰۲۳ به آن اشاره نکرد این بود که روسیه هنوز به برنامه جهانی غذا غلات رایگان ارائه نکرده است، در حالی که غلات خود را به طور گسترده به کشورهای پردرآمد یا با درآمد متوسط صادر می‌کند. ابتکار غلات دریای سیاه قیمت جهانی غلات را تثبیت کرد و در چارچوب صادرات گندم معادل ۱۸ میلیارد قرص نان فراهم کرد که معادل ۱۱.۵ میلیارد آن به کشورهای در حال توسعه رسید.

پوتین، رئیس جمهوری روسیه در اجلاس سران روسیه و آفریقا با ارائه یک روایت نادرست جدید، به دستکاری آمار و ارقام را ادامه داد. پوتین با بالیدن به میزان بی‌سابقه برداشت محصول در روسیه مدعی شد که روسیه می‌تواند از طریق صادرات و کمک‌های خود غلات اوکراین را جایگزین کند، چرا که “سهم روسیه در بازار جهانی گندم ۲۰ درصد و سهم اوکراین کمتر از پنج درصد است.” پوتین برای تقویت ادعای خود گفت که در سال ۲۰۲۲ اوکراین ۴۷ میلیون تن از ۵۵ میلیون تن محصول غلات خود را صادر کرد که ۱۷ میلیون تن آن محصول گندم بود، در حالی که “روسیه از مجموع ۱۵۶ میلیون تن محصول برداشتی خود ۶۰ میلیون تن را صادر کرد که ۴۸ میلیون تن آن گندم بود.” بنا بر گزارش وزارت کشاورزی ایالات متحده، صادرات روسیه از آن چیزی که پوتین گزارش کرده کمتر بوده است. بنا بر این گزارش، از مجموع ۱۳۷ میلیون تن محصول برداشت‌شده نزدیک به ۵۶ میلیون تن غلات صادرشده که از آن مقدار ۴۵.۵ میلیون تن گندم بوده است. همچنین اوکراین به رغم تهاجم روسیه، مین‌گذاری کشتزارهای اوکراین، و گلوله‌باران کشاورزان آن کشور، قادر بوده ۵۵ میلیون تن غله برداشت کند و همچنان ۸۵ درصد محصول خود را صادر کرده، و این حاکی از دستاورد چشمگیری از مقاومت کشاورزان و کارگران بخش کشاورزی اوکراین است. آن چه پوتین به آن اشاره نکرد این بود که روسیه برای تغذیه روس‌ها از چه مقدار گندم استفاده می‌کند. او همچنین توضیح نداد که چرا روسیه تنها ۳۸ درصد غلات خود را صادر می‌کند و چرا در سال ۲۰۲۳ به‌رغم میزان تولید بی‌سابقه‌اش، در میان اهداکنندگان جهانی برنامه جهانی غذا – برنامه‌ای که آسیب‌پذیرترین افراد جهان را تغذیه می‌کند – با فاصله در رتبه سی‌و‌چهارم قرار دارد. بدون پاسخ دادن به این پرسش‌ها، ادعای روسیه مبنی بر این که می‌تواند جایگزین سهم اوکراین از صادرات غلات، به‌ویژه به نیازمندترین کشورها شود، معتبر نیست.

هدف پوتین از ارائه این آمارهای گمراه‌کننده انکار و محو نقش بسیار بزرگی است که اوکراین به عنوان “سبد نان جهانی” ایفا می‌کند. اوکراین تا پیش از تهاجم تمام‌عیار روسیه یکی از بزرگترین صادرکنندگان محصولات کشاورزی در جهان بود. این کشور صادرکننده اصلی روغن آفتابگردان بود و ۵۰ درصد بازار جهانی این محصول را تأمین می‌کرد. رتبه جهانی این کشور برای جو سوم (با سهم ۱۸ درصدی)، برای ذرت چهارم (با سهم ۱۶ درصدی)، و برای گندم ششم (با سهم ۸ درصدی) از عرضه جهانی بود. ارزش صادرات غلات اوکراین در سال ۲۰۲۱ به ۱۲ میلیارد دلار رسید و ۹۲ درصد از محصولات کشاورزی آن نصیب آفریقا و آسیا شد. بنا بر گزارش سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد، جنگی که روسیه به انتخاب خود به راه انداخت بیش از ۱۲ درصد از زمین‌های کشاورزی اوکراین را به مین آلوده کرده است. مناطقی واقع در جنوب اوکراین مانند منطقه خرسون که بالاترین میزان تولید گندم را دارند، همان مناطقی هستند که در جنگ روسیه به ویژه پس از شکستن سد نُوا کاخوفکا و سیلی که در ۶ ژوئن ۲۰۲۳ به راه افتاد – ویران شده‌اند. کشاورزان اوکراینی در ۲۰۲۱ بیش از ۱۶ میلیون هکتار (۴۰ میلیون اِیکِر) را زیر کشت بردند. زمین‌های زیر کشت غلات در سال ۲۰۲۲ به ۱۱.۶ میلیون هکتار (۲۸.۶ میلیون اِیکِر) برابر با دست‌کم  ۲۸.۵ درصد زمین‌های زیر کشت – یعنی مساحتی تقریباً به بزرگی بلژیک کاهش یافت. پیش‌بینی می‌شود سطح زمین زیر کشت در ۲۰۲۳ به ۱۰.۲ میلیون هکتار (۲۵.۲ میلیون اِیکِر) کاهش یابد. کرملین با ادامه دادن جنگ انتخابی خود، تعلیق ابتکار غلات دریای سیاه، مسدود کردن بندرهای اوکراین، و کارگذاشتن مین‌های زمینی در کشتزارهای اوکراین، فعالانه به دنبال کاهش دادن سهم اوکراین در بازار جهانی مواد غذایی است. روسیه با حذف نزدیکترین رقیب خود، خودش را در جایگاه جایگزین اصلی قرار می‌دهد.

هنگامی که پوتین چشم‌انداز خود را برای همکاری روسیه و آفریقا در اجلاس سران روسیه و آفریقا در ژوئیه ۲۰۲۳ مطرح کرد، روسیه را به عنوان نیکوکار بزرگ نیازمندترین افراد جهان معرفی کرد. او وعده داد “در طول سه تا چهار ماه آینده ۲۵ تا ۵۰ هزار تن غلات را به بورکینافاسو، زیمبابوه، مالی، سومالی، جمهوری آفریقای مرکزی، و اریتره ارائه دهد.”

از هرگونه کمکی برای کاهش ناامنی غذایی جهانی استقبال می‌شود، اما بیایید این بزرگواری ادعایی پوتین را بررسی کنیم. ۲۵ هزار تن معادل ۳ صدم درصد (۰.۰۳ درصد) از کل برداشت ۱۳۷ میلیون تنی روسیه در سال ۲۰۲۲ (و حتی کمتر از ادعای پوتین مبنی بر برداشت ۱۵۶ میلیون تنی غلات) است. اگر روسیه به تعهدش مبنی بر ارائه ۵۰ هزار تن غله به هریک از این کشورها، یا در مجموع ۳۰۰ هزار تن غلات عمل کند، در واقع ۲ دهم درصد (۰.۲ درصد) از کل برداشت روسیه را تشکیل می‌دهد. رقم ۳۰۰ هزار تن کمتر از یک درصد از کل حجم صادراتی تحت ابتکار غلات دریای سیاه و کمتر از نیمی از ۷۲۵ هزار تنی است که اوکراین از طریق این طرح در اختیار برنامه جهانی غذا قرار داده است.

برای این که ابعاد این مسئله بهتر مشخص شود باید گفت که ایالات متحده از ژوئن ۲۰۲۲ بیش از ۱۴.۵ میلیارد دلار برای مقابله با ناامنی غذایی و نیز در قالب کمک‌های بشردوستانه فراهم کرده است. ایالات متحده همچنان بزرگترین مشارکت‌کننده در تلاش‌ها برای رفع نیازهای حاد و میان‌مدت تا بلندمدت امنیت غذایی در قاره آفریقا است و همان‌گونه که آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده در ۳ اوت اعلام کرد، امسال ۳۶۲ میلیون دلار کمک بیشتر به هائیتی و ۱۱ کشور آفریقایی که با ناامنی شدید غذایی رو به‌ رو هستند، ارائه می‌شود. این ناامنی غذایی به دلیل جنگ روسیه علیه اوکراین و خروج روسیه از ابتکار غلات دریای سیاه تشدید شده است. ایالات متحده در ژوئیه ۲۰۲۲ برای کمک به جلوگیری از اعلام وضعیت قحطی در سومالی ۴۷۶ میلیون دلار کمک فوری به این کشور ارائه کرد. ایالات متحده همچنین بزرگترین کمک‌کننده در جهان به برنامه جهانی غذای سازمان ملل متحد است و ۵۰ درصد از بودجه برنامه جهانی غذا در سال ۲۰۲۲، یعنی بیش از ۷.۲ میلیارد دلار، را تأمین کرده است. برای پی بردن به این که کرملین چه قدر از بابت ناامنی غذایی جهانی نگران است کافی است به کمک‌های خود روسیه به برنامه جهانی غذا نگاهی انداخت. در ژوئیه ۲۰۲۲ روسیه در رتبه سی و چهارم مشارکت‌کنندگان در برنامه جهانی غذا، یعنی پس از ایالات متحده (جایگاه نخست)، اکثر کشورهای اروپایی، چندین کشور آسیایی، و کشورهای هندوراس، سودان جنوبی، گینه، گینه بیسائو، و بسیاری دیگر- قرار داشت. کمک‌های روسیه در سال ۲۰۲۲ به رغم برداشت محصول و سود بی‌سابقه از صادرات تنها دو دهم درصد (۰.۲ درصد) از کمک‌های بشردوستانه برنامه جهانی غذا بود.

همان‌طور که گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد در واکنش به پیشنهاد “بزرگوارانه” پوتین گفت “یک مُشت کمک به برخی کشورها” نمی‌تواند جایگزین میلیون‌ها میلیون تن صادرات غلات از طریق ابتکار غلات دریای سیاه  شود که به تثبیت قیمت مواد غذایی در سراسر جهان کمک کرده بود.

مقامات و مبلغان کرملین با انتشار اطلاعات نادرست تلاش می‌کنند حملات به زیرساخت‌های بندری، تأسیسات ذخیره غلات، و کشتی‌های تجاری حمل غلات اوکراین را توجیه کنند. آنها ادعا می‌کنند که این تأسیسات غیرنظامی پوششی برای اهداف نظامی است. پس از خروج از ابتکار غلات دریای سیاه، روسیه حملات خود به صادرات مواد غذایی و زیرساخت‌های اوکراین را تشدید کرد. مقامات روسی و دستگاه انتشار اطلاعات نادرست و تبلیغات کرملین اظهارات روز ۱۷ ژوئیه دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین درباره ابتکار غلات دریای سیاه را بازتاب دادند. او ادعا می‌کرد که کی‌یف “از این توافق برای اهداف نظامی استفاده کرده است.” ویاچسلاو ولودین، رئیس دومای دولتی روسیه نیز با تکرار این موضوع گفت: “نمی‌توان منکر شد که حمله تروریستی به پل کریمه تحت پوشش کریدور امنیتی غلات انجام شده است.” کانال تلگرامی ریدووکا که طرفدار کرملین است نیز چنین گمانه‌زنی کرد که “شَهپادهای مسئول حمله به این پل” ممکن است از “آخرین شناوری که تحت طرح توافق غلات بندر اودسا را ترک کرد، مانند کشتی ترکیه‌ای سامسون” پرتاب شده باشند. وزارت دفاع روسیه در ۲۰ ژوئیه گفت که اکنون همه کشتی‌هایی را عازم بندرهای اوکراین در دریای سیاه هستند را به عنوان حامل‌های بالقوه محموله‌های نظامی به شمار می‌آورد. در همین حال، روسیه به حمله به بندرها و دیگر زیرساخت‌های غیرنظامی اوکراین در اودسا و فراتر از آن ادامه داده است.

حملات پهپادی و موشکی روسیه ذخایر بزرگ غلاتی را که می‌توانست میلیون‌ها نفر را تغذیه کند، نابود کرده است. روسیه همچنان به حملات موشکی خود که بندرها و زیرساخت‌های غلات اوکراین را هدف می گیرد، ادامه می‌دهد. روسیه تلاش می‌کند بندرهای دریای سیاه اوکراین که ۹۵ درصد غلات کشور از آن صادر می‌شود را مسدود کند. بنا بر گزارش برنامه جهانی غذا، یکی از حملات روسیه به تأسیسات بندر اودسا در ۲۰ ژوئیه ۶۰ هزار تن غلات را که برای تغذیه یک سال ۲۷۰ هزار نفر کافی بود، نابود کرد. رسانه‌های دولتی روسیه به دروغ ادعا می‌کنند که این تأسیسات محل ذخیره سخت ‌افزارهای نظامی خارجی است. اما شواهد ویدیویی نشان می‌دهد که از سیلوهای ویران شده غلات، و نه تفنگ و مهمات بیرون می‌ریزد. حملات روز ۲۶ ژوئیه روسیه به چورنومورسک – بندری که نزدیک به 70 درصد صادرات گندم اوکراین به کشورهای در حال توسعه را میسر می‌کند – خساراتی را به بار آورد که بنا بر برآورد کارشناسان بازسازی آن دست‌کم یک سال زمان خواهد برد. 

روسیه علاوه بر بمباران اودسا، میکولایف، و چورنومورسک، حمله به بندرهای رود دانوب اوکراین و هدف قرار دادن کشتی‌های غیرنظامی، انبارها، و تأسیسات زیرساختی آنها را آغاز کرده است. به گفته مقامات اوکراینی، حمله روز ۲ اوت ۲۰۲۳ به بندر ایزمائیل در رودخانه دانوب به ۴۰ هزار تن غله آسیب رساند. مقصد این غلات کشورهای آفریقایی و همچنین جمهوری خلق چین و اسرائیل بود. وزارت امور خارجه اوکراین گزارش داد که مسکو در حملاتی که طی ۹ روز پس از خروج از ابتکار غلات دریای سیاه اجرا کرد ۲۶ دستگاه تأسیسات بندری، ۵ کشتی غیرنظامی، و ۱۸۰ هزار تن غله را هدف قرار داد. روسیه تا روز ۳ اوت ۲۲۰ هزار تن غله ذخیره شده در تأسیسات بندری اوکراین را که در انتظار ارسال بودند، نابود کرد. مقصد بیشتر این غلات فقیرترین کشورهای جهان بود.

در حالی که کرملین مدعی است “همه تلاش خود را برای جلوگیری از بحران جهانی غذا به کار می‌بندد”، روسیه حاضر است بیش از آن مقدار غله‌ای که می‌خواهد برای تغذیه آسیب‌پذیرترین قشر جهان تحویل دهد، غله نابود کند.

مسکو پس از خروج از ابتکار غلات دریای سیاه مشغول تحریف داده‌ها، انکار حقایق، و دستکاری در آمار و ارقام بوده و کوشیده است در بحران امنیت غذایی جهانی که خود باعث تشدید آن شده خود را هم قربانی تحریم ‌ها و هم نیکوکار بزرگ جلوه دهد. پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه و مقامات کرملین اهمیت غلات اوکراین در عرضه جهانی غذا را کم جلوه می‌دهند و فعالانه توانایی اوکراین برای صادرات غلاتی که می‌تواند میلیون‌ها نفر را در سراسر جهان تغذیه کند، نابود می‌کنند. حقیقت این است که تنها متجاوز روسیه است و تلاش می‌کند جریان حیاتی غلات به نیازمندترین مردم جهان را مسدود کند. این در حالی است که صادرات آن غلات از طریق ابتکار غلات دریای سیاه و برنامه جهانی غذای سازمان ملل متحد تا قبل از خروج بی‌رحمانه روسیه از این طرح به طور موثر هماهنگ شده بود. 

تحریف داده‌ها و ارائه اعداد و ارقام گمراه‌کننده توسط کرملین نمی‌تواند حقایق را پنهان کند. کرملین تهاجم تمام‌عیار بی‌دلیل و توجیه‌ناپذیری را علیه اوکراین آغاز کرد. کرملین همچنان به مسدود کردن بندرهای اوکراین و به مخاطره انداختن کشتی‌های باربری مواد غذایی ادامه می‌دهد. حملات موشکی کرملین سیلوهای غلات و مراکز ترابری اوکراین را ویران کرده است. خروج مسکو قیمت غلات روسیه را افزایش می‌دهد و خزانه جنگ کرملین را به زیان آسیب‌پذیرترین قشر جهان پر می‌کند. روسیه از این جهش قیمت بی‌سابقه مواد غذایی و محصولات خود سود خواهد برد، و همزمان تلاش خواهد کرد رقیب اصلی خود را نابود کند و جهان را مجبور کند سهم مهم اوکراین در تغذیه جهان را از یاد ببرد.

کرملین از گرسنگی به عنوان سلاح استفاده می‌کند. پوتین به دروغ ادعای “حل کردن” مشکلی را دارد که خودش آن را با تهاجم گسترده و غیرقابل توجیه خود به اوکراین و هدف قرار دادن انبارهای عرضه غلات و مراکز ترابری اوکراین وخیم‌تر کرده است. استالین در دهه ۱۹۳۰ از گرسنگی به عنوان حربه‌ای علیه اوکراین استفاده کرد و سبب شد که میلیون‌ها اوکراینی کشته شوند. نزدیک به یک قرن بعد، یکی دیگر از ستمگران ساکن کرملین، گرسنگی را به سلاحی علیه جهان تبدیل کرده است.

همان‌گونه که آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده در۳ اوت ۲۰۲۳ از شورای امنیت سازمان ملل درخواست کرد: “هر عضو این شورا، هر عضو سازمان ملل متحد باید به مسکو بگوید: دیگر بس است. استفاده از دریای سیاه برای باج‌خواهی بس است. استفاده از آسیب‌پذیرترین مردم جهان به عنوان اهرم فشار بس است. این جنگ توجیه‌ناپدیر و خلاف وجدان بس است.” روسیه تصمیم گرفت جنگی را آغاز کند که سبب تشدید این بحران جهانی غذا شد. روسیه می‌تواند تصمیم بگیرد که به آن پایان دهد.

مشاهده محتوای اصلی: https://www.state.gov/russias-war-on-ukraines-grain-and-global-food-supply-in-five-myths/

این ترجمه‌ جهت رفاه خواننده ارائه شده و فقط باید متن اصلی انگلیسی را معتبر دانست.